Mizerov

UPOZORNĚNÍ: Platnost této informace již vypršela.

Název výstavy / Tytuł wystawy: MIZEROV
Umělci / Artyści: Milan Cieslar, Pavel Forman, Tomáš Koudela, Gabriela Pienias, Marek Schovánek, Ivo Sumec, Jiří Surůvka, Dan Trantina
Kurátoři / Kuratorzy: Tomáš Koudela, Tomasz Tobolewski
Vernisáž / Otwarcie: 26. května 2021 / 26 maja 2021 (12.00)
Místo / Miejsce: Galeria Uniwersytecka w Cieszynie
Výstava potrvá do konce června.

Mizerov je výstavní projekt ostravských (či v Ostravě působících) umělců, jež je reflexí aktuální socio-kulturní situace spojené s epidemií covid-19. Umělci se představí nejen tvorbou realizovanou skrze tradiční media (obraz, objekt), ale i prostřednictvím tvorby multimediální.

Narodil jsem se v Karviné. Což je město na hranici s Polskem. Což je místo, které jsem již od velmi útlého věku vnímal jako konec světa. Jako prostor, který chci opustit, z něhož chci uprchnout. Když se mi na sklonku osmdesátých let naskytla nečekaná příležitost vycestovat do Německé spolkové republiky, myslel jsem si, že je to konečně tady. Že uteču a nechám za sebou Karvinou se svým Rájem, což je městská čtvrť, v níž je nemocnice, kde jsem se narodil a také Mizerov, což je část města, kde je hřbitov. Jak příznačná jména.

Ale osud tomu chtěl jinak. Místo emigrantské budoucnosti se přede mnou otevřela budoucnost sametová. Prostě to, co si ani v nejdivočejším snu na jaře roku 1989 nepředstavíš. Místo kriminálu svoboda. Když jsme u těch snů, tak jeden z mých předpřevratových se odehrával v poněkud filmových kulisách, útěku z Evropy na palubě zaoceánského parníku, z jehož paluby vidím z mlhy se vynořující Sochu svobody, avšak ouha, zrada, za tou ikonickou figurou vystupuje z mléčného oparu místo ikonických siluet, panorama Ostravy se svými hutěmi a monstrózními sídlišti. Probudil jsem se, nerozuměl... a snažil se zapomenout.

Jak šel čas, tak mnohokrát jsem se s tímto hrozným snem musel znovu a znovu potýkat, snažil jsem se pochopit v čase, když jsem skutečně Ostravu opustil... a to na dvě desítky let. V čase, kdy jsem se do Ostravy zase vrátil, a zase už je to více než deset let a samozřejmě v okamžicích méně vyhrocených, osobně subtilních, avšak nepochybně důležitých. Naposledy jsem o tomto prorockém snu a budoucnosti uvažoval opět při příležitosti koncipování této výstavy ve městě Cieszyn, na kterou se opravdu z celého srdce těším. A do této radosti jsem se rozhodl přizvat i své kolegy výtvarné umělce, aby se v radosti společného vizuálního vyjadřování zaměřili na fenomén společného prožívání času, na věc samoty, respektive konce světa.

Uf, koho by to napadlo, že se nám to stane zase, že most v Těšíně nepřejdeš jen tak, protože jsi Evropan a nežiješ na konci světa, ale v samém srdci společenství přátel. O tom je výstava Mizerov. Že všechno to mizerné, co se stalo v posledním roce, nemůže zničit to nejcennější co máme, naši žitou, každodenně a autenticky prožívanou vzájemnost.

Mizerov to projekt wystawienniczy artystów z Ostrawy (lub w Ostrawie mieszkających), który jest odzwierciedleniem aktualnej sytuacji społeczno-kulturowej związanej z epidemią COVID-19. Artyści zaprezentują się nie tylko poprzez prace realizowane za pomocą tradycyjnych mediów (obraz, obiekt), ale także poprzez kreację multimedialną.

Urodziłem się w Karwinie. Które jest miastem na granicy z Polską. To miejsce, które od najmłodszych lat postrzegałem jako koniec świata. Jak przestrzeń, którą chcę opuścić, z której chcę uciec. Kiedy pod koniec lat 80. miałem nieoczekiwaną okazję wyjazdu do Republiki Federalnej Niemiec, pomyślałem, że wreszcie to się ziści. Że ucieknę i zostawię Karwinę z moim Rajem, czyli dzielnicą miasta, w której się urodziłem, a także z Mizerovem, czyli częścią miasta, w której znajduje się cmentarz. Jakie charakterystyczne nazwy.

Ale los chciał inaczej. Zamiast przyszłości emigracyjnej otworzyła się przede mną aksamitna przyszłość. To, czego nie możesz sobie wyobrazić nawet w swoim najdzikszym śnie wiosną 1989 roku. Wolność zamiast przestępstwa. Mówiąc o tych snach, jeden z moich przed-przewrotowych miał miejsce w nieco filmowej scenerii, ucieczce z Europy na pokładzie liniowca oceanicznego, z którego pokładu widzę wyłaniającą się z mgły Statuę Wolności, ale och, zdrada, z mgły za tą ikoniczną postacią wyłania się panorama Ostrawy z hutami i potwornymi osiedlami zamiast ikonicznych sylwetek. Obudziłem się, nie rozumiałem... i próbowałem zapomnieć.

Z biegiem czasu tyle razy musiałem raz po raz mierzyć się z tym okropnym snem, próbowałem zrozumieć w momencie, kiedy naprawdę opuściłem Ostrawę... na dwie dekady. Do czasu, gdy wróciłem do Ostrawy i znowu minęło ponad dziesięć lat i oczywiście w chwilach mniej napjętych, osobiście subtelnych, ale niewątpliwie ważnych. Ostatni raz myślałem o tym proroczym śnie i przyszłości przy okazji projektu tej wystawy w Cieszynie, na którą z całego serca nie mogę się doczekać. I ku tej radości postanowiłem zaprosić kolegów plastyków do skupienia się na fenomenie wspólnego spędzania czasu, na sprawie samotności, czyli końca świata, w radości wspólnej wizualnej ekspresji.

Uff, kto by pomyślał, że to się nam znowu przydarzy, że nie przejdziesz przez cieszyński most tylko dlatego, że jesteś Europejczykiem i nie żyjesz na końcu świata, ale w samym sercu wspólnoty przyjaciół. O tym jest wystawa Mizerov. Że wszystkie mizerne rzeczy, które wydarzyły się w ciągu ostatniego roku, nie mogą zniszczyć najcenniejszej rzeczy, jaką mamy, naszej codziennej i autentycznej wzajemności.

Tomáš Koudela

O umělcích / O artystach:

Milan Cieslar
*1969, Karviná

Mezi léty 1987–1992 studoval na Filozofické fakultě Ostravské univerzity a Výtvarná studia u prof. Zdeňka Kučery. Titul Ph.D. získal na Pedagogické fakultě Prešovské univerzity v Prešove. V současné době působí jako vedoucí Katedry výtvarné výchovy Pedagogické fakulty Ostravské univerzity. Autor žije, pracuje a tvoří v Ostravě a Karviné.

Autorovi je blízký lehce ironický rejstřík výtvarného projevu, o němž hovoří jako o „malířské antihmotě“. Tou jest práce s průmyslovými barvami, spreji a tiskovými šablonami. „Obrazy vznikají rychle a v sériích.“ Cieslar pracuje s malými i monumentálními formáty. Nezbytnou a v minulosti již mnohokrát osvědčenou tvůrčí metodou je překrývání výchozích obrazových struktur souvislými barevnými plochami, které mohou být následně dále přepracovávány. Tvůrčí způsob je myšlenkově kotven principem neustálé a radikální změny obrazového rámce. Hotové dílo je jen potud finálním produktem, pokud se nestane součástí nového vizuálního konceptu.

Autorowi bliski jest nieco ironiczny rejestr wypowiedzi artystycznej, o którym mówi, że jest „malarską antymaterią“. To jest praca z przemysłowymi farbami, sprayami i szablonami drukarskimi. „Obrazy powstają szybko i w seriach“. Cieślar pracuje zarówno w małych, jak i monumentalnych formatach. Konieczną i wielokrotnie sprawdzoną w przeszłości metodą twórczą jest ciągłe nakładanie na pierwotne struktury obrazu kolorowych obszarów, które można następnie przerobić. Twórczość jest ideologicznie zakotwiczona w zasadzie ciągłej i radykalnej zmiany ramy obrazu. Gotowe dzieło jest produktem finalnym tylko wtedy, gdy nie stanie się częścią nowej koncepcji wizualnej.

Pavel Forman
*1977, Bruntál

V letech 1997–2001 studoval v Olomouci na Univerzitě Palackého. Od roku 2002 navštěvoval přednášky o nové německé literatuře a kultuře jižní Asie na Humboldtově univerzitě. Svá berlínská studia úspěšně ukončil na prestižní berlínské Universität der Künste v roce 2006.

V roce 2015 získal titul Ph.D. na KVV Univerzity Palackého v Olomouci. V současné době působí jako pedagog na Katedře výtvarné výchovy Pedagogické fakulty Ostravské univerzity, kde vyučuje malbu. Žije a tvoří v Praze a v Ostravě.

Pro Formanovo dílo je charakteristické tvarové bohatství a sofistikovaná barevná agresivita jeho obrazů. Jeho motivický rejstřík je rozsáhlý. Nacházejí se v něm ikonické i bezejmenné figury českých i evropských dějin, traktované jako velkoformátová vizuální pragmatika či parafráze kompozic a gest všemožných znakových systémů, inspirované uměním pop artu a street artu.

W latach 1997–2001 studiował na Uniwersytecie Palackiego w Ołomuńcu. Od 2002 r. uczęszczał na wykłady na temat nowej niemieckiej literatury i kultury Azji Południowej na Uniwersytecie Humboldta. Ukończył berlińskie studia na prestiżowym Universität der Künste w Berlinie w 2006 roku. W 2015 roku uzyskał tytuł Ph.D. na Katedrze Edukacji Artystycznej Uniwersytetu Palackiego w Ołomuńcu. Obecnie pracuje jako nauczyciel w Katedrze Edukacji Artystycznej Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Ostrawskiego, gdzie uczy malarstwa. Mieszka i pracuje w Pradze i Ostrawie.

Twórczość Formana charakteryzuje bogactwo kształtów i wyrafinowana agresja kolorystyczna jego obrazów. Jej rejestr motywacyjny jest obszerny. Zawiera ikoniczne i bezimienne postacie czeskiej i europejskiej historii, traktowane jako wielkoformatowe wizualne pragmatyki lub parafrazy kompozycji i gestów wszelkiego rodzaju systemów znakowych, inspirowane sztuką pop-artu i street artu.

Tomáš Koudela
*1967, Karviná

Mezi léty 2009–2019 studoval dějiny umění a kulturní dějiny na Filozofické fakultě Ostravské univerzity, kde taktéž získal titul Ph.D. z kulturních dějin. Pracuje jako nezávislý kurátor a jako proděkan na Pedagogické fakulty Ostravské univerzity, kde taktéž působí jako odborný asistent na Katedře výtvarné výchovy. V současné době žije a tvoří v Ostravě a Ostravici.

Básník, prozaik, kurátor, teoretik současného umění a výtvarný autodidakt – Tomáš Koudela (někdy píšící pod pseudonymem Jan Vrak) na přelomu 80. a 90. let minulého století působil jako redaktor v havířovské revue, posléze edici a nakonec nakladatelství M.U.K.L. V roce 1992 se podílel na založení olomouckého nakladatelství Votobia, v němž působil na vedoucí pozici do roku 2005. Ve své výtvarné tvorbě se věnuje vizuální poezii. Text se v jeho práci stává vizuální matérií readjustovanou z původních obsahů do nových významových kontextů.

W latach 2009–2019 studiował historię sztuki i historię kultury na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu w Ostrawie, gdzie również uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych z historii kultury. Pracuje jako niezależny kurator i prodziekan na Wydziale Pedagogicznym Uniwersytetu w Ostrawie, gdzie jest również adiunktem w Katedrze Edukacji Artystycznej. Obecnie mieszka i pracuje w Ostrawie i Ostrawicy.

Poeta, prozaik, kurator, teoretyk sztuki współczesnej i autodydaktyk sztuki – Tomáš Koudela (piszący czasem pod pseudonimem Jan Vrak) na przełomie lat 80. i 90. ubiegłego wieku pracował jako redaktor w Havířovskiej Revue, potem edytował i wreszcie pracował w wydawnictwie M.U.K.L. W 1992 r. był współzałożycielem ołomunieckiego wydawnictwa Votobia, w którym do 2005 r. pełnił czołową funkcję. W swojej twórczości skupia się na poezji wizualnej. W jego twórczości tekst staje się materią wizualną, ponownie dostosowaną z pierwotnych treści do nowych kontekstów semantycznych.

Gabriela Pienias
*1985, Katovice

Mezi léty 2010–2018 studovala vizuální umění na Slezské univerzitě v Polsku (malba), Univerzitě ve Vratislavi (dějiny umění), Akademii výtvarných umění ve Varšavě (malba) a Akademii výtvarných umění v Praze (malba). V roce 2020 získala doktorát na Slezské univerzitě v Katovicích (vizuální umění). Od roku 2019 vede ateliér kresby a grafiky na Katedře výtvarné výchovy Pedagogické fakulty Ostravské univerzity. Kurátorsky i umělecky působí v Ostravě.

Gabriela Pienias je vizuální umělkyně a kurátorka. Ve své tvorbě se věnuje velkoformátovým obrazům, trojrozměrným objektům, sochám, instalacím a umění ve veřejném prostoru. Zabývá se angažovaným a komunitním uměním. Pienias je taktéž organizátorkou konferencí a uměleckých festivalů zabývajících se současným uměním.

W latach 2010–2008 studiowała sztuki wizualne na Uniwersytecie Śląskim (malarstwo), Uniwersytecie Wrocławskim (historia sztuki), Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (malarstwo) i Akademii Sztuk Pięknych w Pradze (malarstwo). W 2020 roku obroniła doktorat na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach (sztuki wizualne). Od 2019 roku prowadzi pracownię rysunku i grafiki na Wydziale Edukacji Artystycznej Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Ostrawskiego. Pracuje jako kurator i artysta w Ostrawie.

Gabriela Pienias jest artystką wizualną i kuratorką. W swojej twórczości skupia się na wielkoformatowych obrazach, trójwymiarowych obiektach, rzeźbach, instalacjach oraz sztuce w przestrzeni publicznej. Zajmuje się sztuką zaangażowaną i społeczną. Pienias jest również organizatorem konferencji i festiwali sztuki poświęconych sztuce współczesnej.

Marek Schovánek
*1965, Praha

Marek Schovánek je umělec narozený v Československu, vyrůstal a studoval v Kanadě a v současnosti cestuje a tvoří po světě, přičemž nejčastěji pobývá v Berlíně.

Schovánkovo výtvarné dílo je nesmírně rozsáhlé, vytváří malby, sochy, instalace, které se skládají ze stovek jednotlivých artefaktů. Je kritický vůči nešvarům současné společnosti, umělec má být podle Schovánka angažovaná osobnost, která si všímá a reflektuje negativní společenské jevy. Schovánek často pracuje s humorem a ironií, který organicky nechává prorůstat do svých uměleckých artefaktů. Výrazným znakem jeho prací je postprodukční přístup, vybírá si banální předměty lidské každodennosti, které přetváří do překvapivých uměleckých artefaktů, jež dokáží diváka vybudit z transu šedivé každodenní rutiny.

Marek Schovánek to artysta urodzony w Czechosłowacji, dorastał i studiował w Kanadzie, a obecnie pracuje i podróżuje po całym świecie, najczęściej w Berlinie.

Prace Schovánka są niezwykle obszerne, tworzą obrazy, rzeźby i instalacje, które składają się z setek pojedynczych artefaktów. Zdaniem Schováka artysta powinien być krytyczny wobec bolączek współczesnego społeczeństwa, powinien być osobowością zaangażowaną, dostrzegającą i odzwierciedlającą negatywne zjawiska społeczne. Schovánek często pracuje z humorem i ironią, które pozwalają mu organicznie wrosnąć w swoje artefakty. Istotną cechą jego prac jest postprodukcja, wybiera banalne przedmioty codziennego życia człowieka, które przekształca w zaskakujące artefakty artystyczne, które potrafią wybudzić widza z transu szarej codzienności.

Ivo Sumec
*1970, Frýdek-Místek

Mezi léty 1988–1994 studoval na Ostravské univerzitě. Od roku 2003 působí jako asistent Ateliéru malby I Fakulty umění Ostravské univerzity. V současné době žije a tvoří v Ostravě a v Prostřední Bečvě.

Sumcovy obrazy jsou nenápadné a neokázalé. Zobrazuje obyčejné věci okolo nás – pneumatiky, domácí zvířata, batoh, chleba, hrnky ad. Viděné předměty mu nejsou cílem detailního zkoumání, ale zajímá jej tvar, povrch, místo, které v prostoru zaujímají, vlastnosti, které jsou jakoby samozřejmé, kterými se běžně nezabýváme, nevidíme je a nejsou pro nás atraktivní. Sumec předměty zastavuje, znehybňuje, absolutizuje. Vytváří z nich obecné znaky, principy vizuální zkušenosti.

W latach 1988–1994 studiował na Uniwersytecie w Ostrawie. Od 2003 roku pracuje jako asystent w Pracowni Malarstwa Wydziału Artystycznego Uniwersytetu Ostrawskiego. Obecnie mieszka i pracuje w Ostrawie i Prostřední Bečwie.

Obrazy autora są niepozorne i bezpretensjonalne. Pokazuje zwykłe rzeczy wokół nas – opony, zwierzaki, plecak, chleb, kubki itp. Widziane przedmioty nie są celem szczegółowych badań, ale interesuje go kształt, powierzchnia, miejsce, jakie zajmują w przestrzeni, właściwości, które wydają się oczywiste, którymi normalnie się nie interesujemy, bo nie widzimy ich i nie są dla nas atrakcyjne. Sumec zatrzymuje, unieruchamia i absolutyzuje przedmioty. Tworzy z nich ogólne znaki, zasady wizualnego doświadczenia.

Jiří Surůvka
*1961, Ostrava

Mezi lety 1984–1992 studoval učitelství v kombinaci český jazyk – výtvarná výchova na Filozofické fakultě Ostravské univerzity a po jejím dokončení dva roky vyučoval na SUPŠ. Od roku 1994 se pak věnuje volné tvorbě. Dnes působí jako vedoucí Ateliéru nových médií na Katedře intermédií Fakulty umění Ostravské univerzity.

Jiří Surůvka je jednou z klíčových osobností českého umění po roce 1989. Jeho výrazné dílo je nesmírně rozsáhlé, zabývá se performancí, fotografií, videem a digitální výtvarnou tvorbou. Ve svých performancích, které se staly důležitým impulzem k rozvoji k této umělecké disciplíny v českých zemích, se zabývá fenoménem proměny své osobní identity a vypořádávání se s vlastní tělesností. Důležitým prvkem Surůvkových performancí byl kostým Batmana, díky kterému se proměňoval v superhrdinu obrazně se snažící spasit svět umění, a zároveň tím parodoval pokrytectví a lacinost současné společnosti. Ve svých digitálních tiscích kritizuje válečná témata a totalitní systémy pomocí dadaistické hravosti a humorné nadsázky.

W latach 1984–1992 studiował nauczanie w połączeniu język czeski – edukacja artystyczna na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu w Ostrawie, a po jego ukończeniu przez dwa lata uczył w SUPŠ. Od 1994 roku poświęca się swobodnej twórczości. Obecnie pracuje jako kierownik Pracowni Nowych Mediów na Wydziale Intermediów na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Ostrawskiego.

Jiří Surůvka to jedna z kluczowych postaci czeskiej sztuki po 1989 roku. Jego wyróżniająca się praca jest niezwykle obszerna i dotyczy performansu, fotografii, wideo i sztuki cyfrowej. W swoich performansach, które stały się ważnym impulsem do rozwoju tej dyscypliny artystycznej na ziemiach czeskich, porusza zjawisko zmiany własnej tożsamości i radzenia sobie z własną cielesnością. Ważnym elementem performansów Surůvki był kostium Batmana, dzięki któremu zamienił się w superbohatera w przenośni, próbującego ratować świat sztuki, a jednocześnie parodiował hipokryzję i taniość współczesnego społeczeństwa. W swoich drukach cyfrowych krytykuje tematy wojenne i systemy totalitarne za pomocą dadaistycznej żartobliwości i humorystycznej przesady.

Dan Trantina
*1965, Přerov

Dan Trantina patří k nejvýraznějším představitelům české malby střední generace, absolvoval v ateliéru Jiřího Načeradského na pražské AVU. Trantinovo malířské dílo spočívá ve výrazném malířském expresivním gestu na pomezí abstrakce a reality. Pro Trantinu je vedle expresivního malířského projevu také důležitá obsahová stránka maleb, kde si s blasfemickým humorem sobě vlastním pohrává se světem profánním a sakrálním – v Trantinové malířském kosmu se prolínají obrazy světců a bohů s počůraným pejskem Paris Hilton.

Dan Trantina to jeden z najwybitniejszych przedstawicieli czeskiego malarstwa średniego pokolenia, który ukończył pracownię Jiříego Načeradskiego na praskiej Akademii Sztuk Pięknych. Malarstwo Trantiny polega na mocnym malarskim i ekspresyjnym geście na pograniczu abstrakcji i rzeczywistości. Dla Trantiny oprócz ekspresyjnego malarstwa ważna jest także treść obrazów, gdzie z bluźnierczym humorem bawi się światem sacrum i profanum – w malarskim kosmosie Trantiny obrazy świętych i bogów przeplatają się z sikającym psem Paris Hilton.

Zveřejněno / aktualizováno: 25. 05. 2021